ชีวประวัติท่านอัลหะสัน อัลบัศรีย์ เราะหิมะฮุลลอฮ
(ตอนที่ 2 : คำยกย่องชมเชยจากบรรดาอุละมาอ์)
แปลและเรียบเรียงโดย Zunnur
คำยกย่องชมเชยจากบรรดาอุละมาอ์
จากอบูบุรดะฮฺ กล่าวว่า “ฉันไม่เคยเห็นใครมีความคล้ายคลึงกับบรรดาเศาะหาบะฮฺของท่านนบีมุหัมมัดมากไปกว่าท่านอัลหะสัน”[1]
จากหุมัยดฺ บิน หิลาล กล่าวว่า “อบูเกาะตาดะฮฺกล่าวกับเราว่า ‘จงคลุกคลีอย่างสม่ำเสมอกับชัยคฺคนนี้ เพราะฉันไม่เคยเห็นใครที่มีความเห็นใกล้เคียงกับท่านอุมัรมากกว่าเขา นั่นคือ ท่านอัลหะสัน’”[2]
จากอนัส บิน มาลิก กล่าวว่า “จงถามอัลหะสัน เพราะเขาท่องจำ ในขณะที่เราหลงลืม”[3]
จากอัยยูบ กล่าวว่า “ท่านอัลหะสันพูดคุยสนทนาด้วยกับถ้อยคำที่ประหนึ่งดั่งไข่มุก ในขณะที่กลุ่มชนหลังจากท่านนั้นพูดคุยด้วยคำพูดที่ออกมาจากปากของพวกเขาราวกับจะอาเจียน”[4]
อิบนุสะอดฺ กล่าวว่า “ท่าน(อัลหะสัน)มาถึงที่มักกะฮฺ พวกเขา(ลูกศิษย์)ก็ให้ท่านนั่งบนบัลลังก์ และผู้คนก็รวมตัวกัน แล้วท่านก็กล่าวหะดีษแก่พวกเขา คนส่วนหนึ่งที่มาหาท่านได้แก่ มุญาฮิด , อะฏออ์ , ฏอวูส และอัมรฺ บิน ชุอัยบฺ พวกเขาหรือบางคนของพวกเขาพูดว่า ‘พวกเราไม่เคยเห็นใครแบบนี้มาก่อนเลย’”[5]
จากเกาะตาดะฮฺ กล่าวว่า “ฉันไม่เคยรวบรวม(เปรียบเทียบ)ความรู้ของอัลหะสันกับความรู้ของคนอื่น นอกจากฉันพบว่าความรู้ของอัลหะสันนั้นประเสริฐกว่า เพียงแต่เมื่อเขาประสบกับปัญหาหนึ่ง(ที่แก้ไขไม่ได้) ท่านจะเขียนจดหมายไปยังท่านสะอีด บิน อัลมุสัยยับ เพื่อสอบถามท่านเกี่ยวกับเรื่องนั้น”[6]
อัยยูบ อัสสัคติยานีย์ กล่าวว่า “ชายคนหนึ่งนั่งอยู่ใกล้ๆท่านอัลหะสันนาน 3 ครั้งการทำฮัจย์โดยไม่ถามปัญหาใดๆเลย เนื่องจากละอายต่อท่านอัลหะสัน”[7]
มุอ๊าซ บิน มุอ๊าซ กล่าวว่า “ฉันกล่าวกับอัลอัชอัษว่า ‘ท่านได้พบกับอะฏออ์ และท่านก็มีคำถามอยู่จำนวนหนึ่ง แล้วทำไมท่านไม่ท่านอะฏออ์ล่ะ?’ อัลอัชอัษตอบว่า ‘ฉันไม่เคยพบใครหลังจากท่านอัลหะสัน นอกจากเขาจะดูเล็กกระจ้อยร่อยในสายต่อของฉัน’”[8]
เกาะตาดะฮฺ กล่าวว่า “ฉันไม่เคยนั่งอยู่ในมัจญ์ลิสของนักนิติศาสตร์คนใด นอกจากฉันจะเห็นว่าท่านอัลหะสันนั้นดีเลิศกว่าเขา”[9]
จากอัลอัชอัษ บิน เสาวาร กล่าวว่า “ฉันต้องการไปยังเมืองบัศเราะฮฺเพื่อพบเจอกับท่านอัลหะสัน แล้วฉันก็ถามอัชชะอฺบีย์ว่า ‘โอ้อบูอัมรฺ ฉันต้องการไปยังเมืองบัศเราะฮฺ’ เขาถามว่า ‘ท่านจะทำอะไรที่เมืองบัศเราะฮฺ?’ ฉันตอบว่า ‘ฉันต้องการพบเจอกับท่านอัลหะสัน ดังนั้นโปรดบอกลักษณะของเขาแก่ฉันด้วย’ เขากล่าวว่า ‘ได้ ฉันจะบอกท่าน เมื่อท่านเข้าไปในเมืองบัศเราะฮฺ จงเข้าไปที่มัสญิดบัศเราะฮฺ และจงเพ่งสายตาของท่าน หากท่านเห็นชายคนหนึ่งที่ไม่มีใครเหมือนเขาในมัสญิดนั้น หรือท่านไม่เคยเห็นใครเหมือนเขามาก่อนเลย เขาคนนั้นแหล่ะคืออัลหะสัน’ อัลอัชอัษกล่าวว่า ‘ฉันเข้าไปที่มัสญิดบัศเราะฮฺ และฉันไม่ได้ถามใครเลยเกี่ยวกับท่านอัลหะสัน จนกระทั่งฉันได้เข้าไปนั่งใกล้เข้าเนื่องด้วยคำอธิบายของอัชชะอฺบีย์’”[10]
จากคอลิด บิน ศ็อฟวาน กล่าวว่า “ฉันพบเจอกับมัสละมะฮฺ บิน อับดุลมะลิก เขาพูดว่า ‘จงบอกฉันเกี่ยวกับชาวบัศเราะฮฺที่ดีเลิศที่สุด(หมายถึง ท่านอัลหะสัน)’ ฉันพุดว่า ‘ขออัลลอฮทรงปรับปรุงอามิร ฉันจะบอกกับท่านเกี่ยวกับเขาตามที่ฉันรู้ ฉันคือเพื่อนบ้านที่ใกล้ชิดกับเขา และเป็นเพื่อนในมัจญ์ลิสของเขา เขาคือคนที่ภายในของเขานั้นเหมือนกับภายนอกที่สุด และคำพูดของเขาเหมือนกับการกระทำของเขา เมื่อเขามั่นใจในเรื่องใด เขาก็จะดำเนินการ และหากเขาได้ดำรงมั่นในสิ่งใด เขาก็จะดำรังรักษาไว้ เมื่อเขาสั่งใช้สิ่งใด เขาก็คือคนที่ขยันขันแข็งที่สุดในการทำสิ่งนั้น ในทางกลับกัน หากเขาสั่งห้ามสิ่งใด เขาก็คือคนที่หลีกห่างจากสิ่งนั้นมากที่สุด ฉันมองเห็นว่าเขาคือคนที่ไม่ต้องการ/พึ่งพิงมนุษย์ ในขณะเดียวกันฉันกลับมองเห็นว่าผู้คนมีความต้องการ/พึ่งพิงเขาอย่างมาก’ เขาพูดว่า ‘เพียงพอแล้วสำหรับท่าน โอ้คอลิด กลุ่มชนหนึ่งจะหลงผิดได้อย่างไรกัน ทั้งที่คนๆนี้อยู่ท่ามกลางพวกเขา’”[11]
จากอัลอะอฺมัช กล่าวว่า “ท่านอัลหะสัน อัลบัศรีย์ ไม่เคยหยุดทำความเข้าใจในหิกมะฮฺ จนกระทั่งท่านพูดคุยด้วยกับมัน เมื่อชื่อของท่านถูกเอ่ยขึ้นต่อหน้าท่านอบูญะอฺฟัร มุหัมมัด บินอลี บินอัลหุสัยนฺ ท่านก็พูดว่า ‘ท่าน(อัลหะสัน)คือผู้ที่มีคำพูดคล้ายคลึงกับคำพูดของบรรดานบี’”[12]
________________________
[1] สิยัร อะอฺลาม อันนุบะลาอ์ , ชัมสุดดีน อัซซะฮะบีย์ , 4/572
[2] สิยัร อะอฺลาม อันนุบะลาอ์ , ชัมสุดดีน อัซซะฮะบีย์ , 4/573
[3] สิยัร อะอฺลาม อันนุบะลาอ์ , ชัมสุดดีน อัซซะฮะบีย์ , 4/573
[4] สิยัร อะอฺลาม อันนุบะลาอ์ , ชัมสุดดีน อัซซะฮะบีย์ , 4/577
[5] อัฏเฏาะบะก็อต อัลกุบรอ , มุหัมมัด บิน สะอดฺ , 7/158
[6] อัฏเฏาะบะก็อต อัลกุบรอ , มุหัมมัด บิน สะอดฺ , 7/57
[7] อัฏเฏาะบะก็อต อัลกุบรอ , มุหัมมัด บิน สะอดฺ , 7/57
[8] อัฏเฏาะบะก็อต อัลกุบรอ , มุหัมมัด บิน สะอดฺ , 7/57
[9] ตะฮฺซีบ อัลกะมาล , ญะมาลุดดีน อัลมิซซีย์ , 6/107
[10] ตะฮฺซีบ อัลกะมาล , ญะมาลุดดีน อัลมิซซีย์ , 6/107
[11] ตารีค อัลอิสลาม , ชัมสุดดีน อัซซะฮะบีย์ , 7/58
[12] หิลยะฮฺ อัลเอาลิยาอ์ วะเฏาะบะก็อต อัลอัศฟิยาอ์ , อบูนุอัยมฺ , 2/147
bushrohouse 